Van 20 tot en met 22 oktober 2021 heeft in Discovery Museum in Kerkrade de Nederlands Limburgse editie van de Wanderful.stream bootcamp plaatsgevonden. Zes teams gingen drie dagen aan de slag met circulaire uitdagingen van mbk-bedrijven uit de regio. Wanderful.stream is een Interreg project van de Euregio Maas-Rijn waarin, met hulp van design, technologie en business development, reststromen van mkb-bedrijven geherwaardeerd worden tot nieuwe materialen en/of innovatieve producten.
De bootcamp als onderdeel van het project is een snelkookpan, waarmee in korte tijd concrete ideeën ontstaan voor nieuwe producten en materialen op basis van reststromen. Zowel in Nederlands en Belgisch Limburg, als in Wallonië hebben in de week van 18 oktober studenten met verschillende achtergronden zich drie dagen lang gebogen over uitdagingen van lokale mkb-bedrijven. De interdisciplinaire teams van studenten kregen ondersteuning van ervaren designers. Ze werkten op basis van design thinking methodes die uit de doeken gedaan en begeleid werden door Yellow Window (www.yellowwindow.com).
In Discovery Museum zijn op 20 oktober zes teams van studenten en designers aan de slag gegaan met uiteenlopende uitdagingen – van koffiedrab tot pallet-hout – van zes bedrijven uit diverse sectoren; van de gezondheidszorg tot de evenementenbranche (zie kader). Veel bedrijven in de regio worstelen met de reststromen aan afval die hun core business met zich meebrengt en willen hier graag op een circulaire manier mee omgaan. Voorafgaand aan de bootcamp had een afvaardiging van de deelnemers al een bezoek gebracht aan het bedrijf waarvoor ze aan de slag zouden gaan. Zo konden ze tijdens de eerste dag van de bootcamp direct starten met het analyseren van de vraag en het bedrijfsprofiel. Aan het einde van dag 1 volgde een fysieke of online terugkoppeling met het betreffende bedrijf om eventuele onduidelijkheden weg te nemen en tussentijds alvast feedback te ontvangen op de eerste ideeën. Tijdens de tweede dag hebben de teams ideeën gecreëerd en verder uitgewerkt en deze op dag drie verder definitief gemaakt en gepresenteerd aan de bedrijven en de andere teams.
Wat heeft de bootcamp opgeleverd? Naast dat het zowel voor de professionals, als de studenten inspirerende dagen zijn geweest, waarin een kiem is gelegd voor interdisciplinair samenwerken, design thinking en oog voor duurzaamheid en circulariteit, zijn er ook verrassende concepten voor de herwaardering van reststromen gepresenteerd. Niet altijd waren dit nieuwe producten of materialen; er zijn ook ideeën voor nieuwe diensten gepitcht en oplossingen die om een bredere aanpak vragen. In onderstaand kader worden per team kort de case en resultaten toegelicht.
Wat zijn de volgende stappen? Na de bootcamp hebben gesprekken plaatsgevonden met de bedrijven om de ideeën te evalueren en te bepalen welke van deze een vervolg kunnen krijgen in één van de innovatietrajecten van Wanderful.stream. In zo’n innovatietraject gaat een team van design-, technologie- en businessexperts gedurende 9 maanden samenwerken om tot een proof-of-concept te komen. Daarmee inspireert en stimuleert Wanderful.stream mkb-bedrijven in de Euregio tot innovatieve oplossingen. Op dit moment vindt de selectie van experts plaats, zodat de trajecten vanaf maart 2022 kunnen starten.
Het project Wanderful.stream loopt nog tot juni 2023 en is te volgen via www.wanderful.stream/nl/
Heb je interesse om samen te werken met bedrijven en/of experts in de Euregio om bij te dragen aan het herwaarderen van reststromen? Registreer je dan op de interactieve kaart www.wanderful.stream/nl/mapping/
Refill levert koffie aan bedrijven en horeca en haalt de koffiedrab die overblijft weer bij diezelfde bedrijven op. Circulaire ondernemers als Zwamburg gebruiken dit bijvoorbeeld al als bodem voor het telen van paddenstoelen, maar de studenten van team 1 hebben nog meer oplossingen bedacht. Met een speciaal procedé van extractie en persen en drogen van de drab kunnen uit de reststroom zeep, kachelpellets en een bouwmateriaal dat zand kan vervangen, worden gewonnen.
Rotom, producent van pallets, wil klanten ontzorgen door ongebruikte pallets terug te nemen en te repareren. Maar omdat niet alle pallets herbruikbaar zijn, blijft een grote reststroom van houtafval over. Het team komt met twee oplossingen: het eerste concept gaat uit van de bestaande reststroom en verwerkt deze tot bouwmaterialen bijvoorbeeld in de vorm van persplaten. Het tweede concept is er op gericht de reststroom te verminderen met het ontwerp van een ander soort pallets die langer meegaan.
MECC Maastricht houdt na iedere beurs veel restafval over; iedere standhouder wil zich immers optimaal presenteren en daarom gebruik maken van nieuwe materialen. Team 3 bedenkt voor het MECC de Duurzame Demontage Bazen (DDB): een dienst die zich richt op het duurzaam afbouwen na afloop van een beurs. De restmaterialen worden door de DDB gesorteerd en waar mogelijk gerecycled. MECC berekent de kosten op basis van het aantal kilogram restafval en berekent dit door aan de exposant. Voor het afval dat bezoekers achterlaten bedenkt het team bovendien een creatieve oplossing die de bezoekers op een ludieke manier aanzet tot het zelf sorteren van hun afval.
Keeeper (inmiddels FASANA) produceert papieren servetten en houdt hiervan een reststroom van celluloseslib over. Team 4 verkent verschillende mogelijkheden voor het gebruik van deze reststroom en focust zich uiteindelijk op oplossingen voor de horeca. Zo kunnen met de celluloseslib bijvoorbeeld duurzame verpakkingen worden geproduceerd voor voedsel en kunnen middels een persmethode placemats en onderzetters worden gemaakt.
Abbott is specialist op het gebied van technologische innovatie in de gezondheidszorg – in Heerlen staat een groot distributiecentrum voor hun producten voor de behandeling van hart- en vaatziekten. Abbott Vascular Netherlands heeft het team gevraagd een oplossing te bedenken voor de kartonnen dozen die overblijven. Het eerste concept is een service design voor de functie van circular waste manager die de afvalstromen voor het gehele Trilandis bedrijventerrein, waar Abbott gevestigd is, beheert en beheerst, waardoor het volume van de reststroom afneemt. Het tweede concept betreft de bedrukking van de dozen. Door de dozen te voorzien van een functionele bedrukking kunnen ze na gebruik door Abbott ook nog elders gebruikt worden, bijvoorbeeld in kinderdagverblijven om mee te bouwen en knutselen.
Leverancier van koolstof en grafiet Asbury wil graag een oplossing voor de big bags die gebruikt worden voor het vervoer van bulk. Door de vervuiling die tijdens gebruik ontstaat kunnen deze zakken maar eenmalig gebruikt worden en dat is vanzelfsprekend niet duurzaam. Team 6 bedenkt een oplossing voor het in keten gebruiken van dezelfde big bag. Eén big bag kan immers na elkaar voor verschillende doeleinden gebruikt worden. Nadeel van deze oplossing is dat het afval dat overblijft nog steeds laagwaardig is en dus niet geschikt is voor recycling. Door hier in de productie rekening mee te houden, kan de big bag én voor meerdere doeleinden worden gebruikt en uiteindelijk gerecycled worden tot een nieuw product met een nieuwe gebruiker.