Kerkrade/Maastricht, 13 juli 2023 – Of de Einstein Telescope daadwerkelijk in de Euregio Maas-Rijn gebouwd zal worden, is nog even afwachten. Wat wél al een plek in de regio krijgt, is het Einstein Telescope Education Centre (ETEC). Het ETEC wordt gevestigd in Discovery Museum in Kerkrade, in het kubusvormige gebouwdeel aan de stationszijde. Het ETEC wordt in het komende jaar ontwikkeld en is vanaf schooljaar 2024-2025 voor een periode van drie jaar geopend.
Co-creatie met Universiteit Maastricht
Het centrum, waar men geïnformeerd kan worden over de Einstein Telescope en het nu al lopende onderzoek, zoals dat met de ET Pathfinder wordt gedaan, gaat zich hoofdzakelijk richten op het onderwijs. In een inspirerende en innovatieve hands-on omgeving leren leerlingen uit de bovenbouw van het voortgezet onderwijs (met profielen natuur & techniek en natuur & gezondheid) in het ETEC straks meer over zwaartekracht, zwarte gaten en andere fysicadomeinen. Leerlingen van het primair onderwijs en de onderbouw voortgezet onderwijs gaan op ontdekkingstocht in het museum en leren daar meer over de technieken die nodig zijn voor het meten van zwaartekrachtsgolven. De inhoudelijke programma’s worden in co-creatie met de Universiteit Maastricht ontwikkeld. Dr. Gideon Koekoek, theoretisch natuurkundige aan de Faculty of Science and Engineering, levert de benodigde expertise, zoals hij eerder deed voor de pop-up expositie en de videoreeks die het museum over de telescoop heeft gemaakt. Dr. Koekoek: “Natuurwetenschappen hebben een enorme vlucht genomen in Zuid-Limburg. Zo is de Universiteit Maastricht betrokken bij het wereldwijde onderzoek naar zwaartekrachtsgolven. Door de krachten te bundelen in het ETEC kan iedereen van dichtbij zien hoe zwaartekrachtsgolven helpen de mysteries van het heelal te ontrafelen. Dat de regio Zuid-Limburg daar zó’n belangrijke rol in speelt, is iets waar de trots op mogen zijn.”
Vele partners
In de afgelopen maanden hebben zich al diverse organisaties (o.a. Universiteit Maastricht, Mplooi Foundation, Gemeente Kerkrade, Einstein Telescope Projectgroep/Nikhef, Dutch Black Hole Consortium en Stichting Physica) inhoudelijk en financieel achter dit initiatief van Discovery Museum geschaard. Afgelopen dinsdag gaf Gedeputeerde Staten van Provincie Limburg groen licht met het toezeggen van een bijdrage, waarmee de begroting rond is en het project van start kan gaan. Vooruitlopend op de beslissing of de Einstein Telescope naar onze regio komt, investeren Discovery Center en projectpartners met het ETEC al in het enthousiasmeren van jeugd voor wetenschap en techniek.
Gevolgen voor Zuid-Limburgse jongeren?
De definitieve beslissing wáár in Europa de Einstein Telescope gebouwd gaat worden, komt steeds dichterbij. In 2025 wordt bekend gemaakt of het geavanceerde meetinstrument in de Euregio Maas-Rijn komt. Wanneer het puntje van Zuid-Limburg (samen met de aangrenzende delen van België en Duitsland) de locatie wordt, dan heeft dat grote wetenschappelijke, economische en maatschappelijke impact voor de gehele regio. Met name de huidige generatie jongeren zal hiermee te maken krijgen; volgens planning zou de Telescope immers in 2035 gereed moeten zijn. Zoals Stephan Satijn, gedeputeerde Economie van de Provincie Limburg, aangeeft: “Met dit nieuwe centrum kunnen ook jongeren al een goed beeld krijgen van wat de Einstein Telescope precies inhoudt. Ik kijk uit naar een mooie, laagdrempelige en toegankelijke invulling.”
Ook burgers en bedrijven welkom
Hoewel in het centrum de focus ligt op onderwijs en jongeren, zijn er natuurlijk meer mensen die te maken krijgen met de komst van de telescoop. Daarom zullen straks ook voor wetenschappelijk geïnteresseerde burgers en betrokken bedrijven op gezette tijden bijeenkomsten in ETEC worden georganiseerd. Hans Gubbels, algemeen directeur van Discovery Museum: “Als het wetenschaps- en techniekmuseum van Zuid-Nederland zijn we de aangewezen locatie voor het ETEC. Scholieren vinden er hoogwaardig lesmateriaal op basis van actueel, lopend onderzoek. Burgers die meer willen weten over de achterliggende wetenschap kunnen er straks op gezette tijden terecht. Bedrijven die bij elkaar willen komen voor het uitwisselen van kennis over de technologie rondom de ET vinden er een inspirerende omgeving om dat te doen. Gezien het aantal partijen dat zich al heeft aangesloten bij het project, wordt het initiatief breed gedragen.” Dat laatste wordt ook onderschreven door de partners. Zo zegt Stan Bentvelsen, wetenschappelijk directeur van het projectbureau Einstein Telescope EMR en directeur Nikhef: “Het ETEC is een fantastisch initiatief van Discovery Museum waaraan wij als projectbureau Einstein Telescope EMR graag een steentje bijdragen. Op de eerste plaats omdat de Einstein Telescope een centrale rol speelt in het center. Verder omdat Discovery Museum een heel goed museum is, waar dit plan uitstekend bij past. Ten slotte, misschien wel het belangrijkste, omdat kinderen en opgroeiende jongeren hier ervaren hoe belangrijk en boeiend techniek en bèta-wetenschap zijn. Deze jongeren zijn straks de mensen op wie bij de Einstein Telescope een goede en uitdagende toekomst in deze regio wacht.”